Drie of zeven jaar hongersnood?

Vermeende contradictie tussen 2 Samuel 24:13 en 1 Kronieken 21:11-12.

2 Samuel 24:13
Zo kwam Gad bij David. Hij maakte hem dit bekend en zei tegen hem: Zal er zeven jaar hongersnood over u komen in uw land? Of wilt u drie maanden vluchten voor uw vijanden, terwijl die u achtervolgen? Of zal er drie dagen pest in uw land zijn? Welnu, overweeg dit en zie wat voor antwoord ik Hem Die mij gezonden heeft, moet brengen.

1 Kronieken 21:11-12
11 Toen kwam Gad naar David, en zei tegen hem: Zo zegt de HEERE: Kies voor u:
12 óf drie jaar hongersnood, óf drie maanden weggevaagd worden voor uw vijanden, terwijl het zwaard van uw vijanden u inhaalt; óf drie dagen het zwaard van de HEERE: de pest in het land, met de engel van de HEERE die in heel het gebied van Israël verderf aanricht. Welnu, zie wat voor antwoord ik Hem Die mij gezonden heeft, moet brengen.

Probleem: Volgens 2 Samuel ging het om zeven jaar hongersnood, maar in 1 Kronieken om drie jaar hongersnood.

Antwoord: Deze contradictie is ontstaan door een kopieerfout in Samuel, waar ‘drie’ is veranderd in ‘zeven’. Oorspronkelijk ging het dus om drie jaar hongersnood, drie maanden vluchten of drie dagen pest. Het getal ‘zeven’ past hier niet mooi tussen.

Dat de tekst in 2 Samuël is veranderd door een slordige kopiist, blijkt ook uit de Septuagint (een zeer oude Griekse vertaling van het Oude Testament), waar de oorspronkelijke lezing van 2 Samuel nog in bewaard is gebleven:

2 Samuel 24:13 (Septuagint, Engelse vertaling)
And Gad went in to David, and told him, and said to him, Choose one of these things to befall thee, whether there shall come upon thee for three years famine in thy land; or that thou shouldest flee three months before thine enemies, and they should pursue thee; or that there should be for three days mortality in thy land. Now then decide, and see what answer I shall return to him that sent me.

Observaties:

  • Toen het boek Samuel oorspronkelijk onder Gods leiding werd geschreven, was het foutloos.
  • De fout die er sindsdien in is geslopen is gelokaliseerd en opgelost, het goede getal is gevonden.

  Terug naar het overzicht: Fouten en contradicties in de Bijbel.

Share

Wie zette David aan tot de volkstelling?

Vermeende contradictie tussen 2 Samuel 24:1 en 1 Kronieken 21:1.

2 Samuel 24:1
De toorn van de HEERE ontbrandde opnieuw tegen Israël. Hij zette David tegen hen op door te zeggen: Ga Israël en Juda tellen.

1 Kronieken 21:1
Toen stond de satan op tegen Israël, en hij zette David ertoe aan om Israël te tellen.

Probleem: Volgens 2 Samuël was het God die David aanzette tot de volkstelling, maar volgens 1 Kronieken was het de satan.

Antwoord: God werkt vaak via andere uitvoerenden. Dan zou je kunnen zeggen dat God het heeft gedaan, maar je zou met evenveel recht kunnen zeggen dat de uitvoerende het gedaan heeft. Twee voorbeelden zijn Jozef en Job:

Jozef werd door zijn broers als slaaf verkocht en naar Egypte gevoerd, waar hij op bijzondere wijze onderkoning werd. Als onderkoning kon hij Egypte (en daarmee de omliggende gebieden) voorbereiden op zeven jaren hongersnood. Later komt ook de rest van zijn familie naar Egypte. Achteraf zei hij tegen zijn broers:

Genesis 45:5-8
5 Maar nu, wees niet bedroefd en laat jullie ogen niet in toorn ontvlammen omdat jullie mij hiernaartoe hebben verkocht, want God heeft mij vóór jullie uit gezonden tot behoud van jullie leven.
6 Deze twee jaren is er immers honger geweest in het midden van het land, en er komen nog vijf jaren waarin er geen ploegen of oogsten zal zijn.
7 God heeft mij vóór jullie uit gezonden, om voor jullie een overblijfsel veilig te stellen op aarde, en jullie door een grote uitredding in leven te houden.
8 Nu dan, niet jullie hebben mij hiernaartoe gestuurd, maar God. Hij heeft mij aangesteld als een vader voor de farao, als heer over heel zijn huis en als heerser over heel het land Egypte.

Genesis 50:20
Jullie weliswaar, jullie hebben kwaad tegen mij bedacht, maar God heeft dat ten goede gedacht, om te doen zoals het op deze dag is: een groot volk in leven te houden.

De aardse uitvoerenden waren Jozefs broers, maar daarboven stond God, die het van tevoren zo van plan was en het bestuurde.

Job was een rijke, godvrezende man. Satan klaagde Job bij God aan, met de beschuldiging dat hij God enkel diende omdat hij een gemakkelijk, welvarend leven had. God gaf satan toestemming met Job te doen wat hij wilde. Maar ondanks alle ellende die Job overkomt, blijft hij God trouw. En dan zegt God:

Job 2:3
Toen zeide de HERE tot de satan: Hebt gij ook acht geslagen op mijn knecht Job? Want niemand op aarde is als hij, zó vroom en oprecht, godvrezend en wijkende van het kwaad. En nog volhardt hij in zijn vroomheid, hoewel gij Mij tegen hem hebt opgezet om hem, zonder oorzaak, in het verderf te storten.

Dus God heeft Job in het verderf gestort, terwijl satan de eigenlijke uitvoerende was. Gods deel was dus dat Hij opdracht (of toestemming) gaf.

Ongeveer hetzelfde geldt voor 2 Samuel 24 en 1 Kronieken 21. God was waarschijnlijk de opdrachtgever (of Hij gaf slechts toestemming) en satan voerde het uit. Zowel God als satan hadden het gedaan. De teksten zijn dus aanvullend, niet tegenstrijdig.

  Terug naar het overzicht: Fouten en contradicties in de Bijbel.

Share

Hoeveel wagens en ruiters nam David gevangen?

Vermeende contradictie tussen 2 Samuel 8:4 en 1 Kronieken 18:4.

2 Samuel 8:4 (NBG ’51)
En David nam van hem gevangen zeventienhonderd ruiters en twintigduizend man voetvolk, en David liet alle wagenpaarden, met uitzondering van honderd, de pezen doorsnijden.

1 Kronieken 18:4 (NBG ’51)
David veroverde op hem duizend wagens, zevenduizend ruiters en twintigduizend man voetvolk; alle wagenpaarden, met uitzondering van honderd, liet David de pezen doorsnijden.

Probleem: Nam David 1700 ruiters gevangen, of 1000 wagens en 7000 ruiters?

Antwoord: Alleen de oorspronkelijke geschriften waren goddelijk geïnspireerd en dus feilloos. Dit geldt niet voor de kopieën. Hier is overduidelijk sprake van een kopieerfout. In de Statenvertaling staat 2 Samuel 8:4 als volgt weergegeven:

2 Samuel 8:4 (Statenvertaling)
En David nam hem duizend wagens af, en zevenhonderd ruiteren, en twintig duizend man te voet; en David ontzenuwde alle wagenpaarden, en hield daarvan honderd wagenen over.

Merk het verschil op tussen de Statenvertaling en de NBG ’51 vertaling. In de Statenvertaling is er sprake van 1000 wagens en 700 ruiters, terwijl er in de NBG ’51 sprake is van 1700 ruiters. Merk ook op dat ‘wagens’ in de Statenvertaling schuingedrukt staat. Dit is omdat het woord ‘wagens’ niet in de grondtekst voorkomt, maar door de statenvertalers is toegevoegd tussen ‘duizend’ en ‘zevenhonderd’ (en niet onterecht, zoals we zullen zien). In 1 Kronieken 18:4 wordt ook melding gemaakt van duizend wagens.

De contradictie is ontstaan doordat er een kopieerfout is gemaakt. Oorspronkelijk stond er in Samuel:

…duizend wagens, zeven duizend ruiters…

Later heeft een kopiist het woord ‘wagens’ per ongeluk weggelaten:

…duizend zeven duizend ruiters…

Omdat ‘duizend zevenduizend’ niet bestaat, heeft iemand dat later veranderd in:

…duizend zeven honderd…

Oftewel, zeventienhonderd, zoals we in onze moderne vertalingen zien. Dit verklaart zowel het verschil tussen 2 Samuel 8:4 en 1 Kronieken 18:4 in het aantal ruiters, als het ontbreken van de duizend wagens in Samuel.

Sceptici zullen dit misschien zien als een speculatieve ad hoc verklaring. Maar er is bewijsmateriaal dat bevestigt dat er in de oorspronkelijke geschriften van Samuel gewoon ‘…duizend wagens, zeven duizend ruiters…’ stond. In de Septuagint staat er namelijk in 2 Samuel 8:4:

2 Samuel 8:4 (Septuagint, Engelse vertaling)
And David took a thousand of his chariots, and seven thousand horsemen, and twenty thousand footmen: and David houghed all his chariot horses, and he reserved to himself a hundred chariots.

Hier staat dus hetzelfde als in Kronieken. Ook een aantal Dode Zee rollen bevestigen dit. De Septuagint en de Dode Zee rollen zijn ruim duizend jaar ouder dan de oudste overgebleven manuscripten van de Masoretische tekst, waar vertalingen van het Oude Testament op gebaseerd zijn. Dit is overtuigend bewijsmateriaal dat deze contradictie is ontstaan door een kopieerfout en dus niet voorkwam in de oorspronkelijke geschriften.

  Terug naar het overzicht: Fouten en contradicties in de Bijbel.

Share